اِشکال اصلی ناکامی در عملیات «نصر» چه بود؟

عملیات «نصر» در ابتدا یک عملیات آفندی زرهی موفق بود که به علت طرح‌ریزی مبتنی بر داده‌های غیرواقعی و نیز عدم تعادل در توازن رزمی با قوای دشمن، در مواجهه با پاتک زرهی ارتش عراق، ناکام شد.

به گزارش ایسنا، عملیات سوم ارتش (در ابتدای جنگ) به اسم «نصر» یا «کرخه کور» توسط تیمسار فلاحی طرح‌ریزی شد و با به‌کارگیری دو تیپ از لشکر زرهی قزوین به همراه استعدادی در حدود۳ گردان سبک رزمی از نیروهای سپاه خوزستان انجام شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این عملیات در روز ۱۵ دی‌ماه ۱۳۵۹، مصادف با ۲۸ صفر، سالروز رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) اجرا شد.

در آن زمان، ارتش با این سؤال مواجه بود که چرا خیال تکان خوردن ندارد و پس از گذشت بیش از ۳ ماه از جنگ به مواضع دشمن حمله نمی‌کند. در اوایل دی‌ماه بنی‌صدر به جبهه جنوب آمد و به رئیس ستاد مشترک و فرمانده نیروی زمینی ارتش گفت: فوراً یک جایی حمله کنید، همین روزهاست که در شهر راهپیمایی شود که ارتش چرا خوابیده است؟ یک هفته به شما فرصت می‌دهم تا در یک جایی به مواضع ارتش عراق حمله کنید.

بر این اساس، عملیات نصر در منطقه هویزه در جنوب غربی شهر سوسنگرد شکل گرفت. در طرح این عملیات، تصرف پادگان حمید، ایستگاه حسینیه و در نهایت آزادی خرمشهر در نظر گرفته‌شده بود و در صورت موفقیت قرار بود پیشروی‌ها تا روستای تنومه در خاک عراق ادامه یابد. طبق دستور فرمانده نیروی زمینی سرتیپ قاسمعلی ظهیر نژاد، نیروهای تک ور پس از تصرف پادگان حمید باید تک را به سمت مرز ادامه داده و نبرد را به داخل خاک دشمن می‌کشاندند و در ادامه بنا به دستور تا کرانه شرقی رودخانه اروند ادامه می‌دادند.

با آغاز عملیات در ساعت ۱۰ صبح، لشکر ۱۶ به فرماندهی سرهنگ سیروس لطفی با دو تیپ و با استفاده از فاصله خالی ۱۰ کیلومتری بین دولشکر ۵ و ۹ در شرق هویزه به مواضع ارتش عراق در روشنایی روز حمله کرد.

تیپ سوم این لشکر، احتیاط نیروی زمینی در منطقه دوکوهه یعنی در گلوگاه حیاطی خوزستان بود و وارد عمل نشد. در طرح عملیات پیش‌بینی‌شده بود که با توجه به سابقه و تمرین عبور از کارون توسط ارتش، تیپ ۲ لشکر ۹۲ هم از رودخانه کارون در فارسیات مقابل پادگان حمید عبور کرده و با لشکر ۱۶ در جاده جفیر الحاق نماید.

تعداد ۱۵۰ نفر از نیروهای سپاه هم به فرماندهی آقای جعفر اسدی در محور فارسیات در اختیار لشکر ۹۲ قرارگرفته بود. برای انجام عملیات، گردان پل پادگان دغاغله، ظرف چهار ساعت و نیم پلی را بر روی رودخانه کارون نصب کرد. پس از نصب پل در ساعت یک بعدازظهر روز ۱۵ دی، گردان ۲۸۳ سوار زرهی و ۲ گردان و یک گروهان از رزمندگان سپاه که جمعاً در حدود ۵۵۰ رزمنده بودند، از پل عبور کرده و حدود ۴ کیلومتر به سمت پادگان حمید پیشروی کردند.

قرار بود پس‌ازاین اقدام در روز ۱۶ دی‌ماه، تیپ ۲ لشکر ۹۲ نیز از رودخانه عبور کرده و صبح روز ۱۷ دی‌ماه، پادگان حمید را تصرف کند. در روز ۱۶ دی‌ماه، ارتش عراق به این نیروها حمله کرد که یکی از رزمندگان لشکر ۹۲ با موشک تاو خود توانست تعداد ۷ دستگاه تانک و نفربر و خودروی ارتش عراق را منهدم نماید و تهاجم آن‌ها را متوقف کند.

لشکر ۱۶ با یک مانور احاطه‌ای زرهی تا حدود ۳۰ کیلومتر به سمت منطقه جفیر پیشروی کرد و یک تیپ ارتش عراق از لشکر ۵ مکانیزه را به تله انداخت. تا ساعت ۴ بعدازظهر حدود ۸۰۰ نظامی دشمن اسیر شدند و به کارخانه چوب اهواز انتقال یافتند. مرحله اول عملیات با موفقیت انجام شد و همه فرماندهان و مسئولین کشور خوشحال شدند و فکر آینده عملیات را نکردند.

بنی‌صدر طی پیامی به امام خمینی اظهار امیدواری کرد که مراحل بعدی نیز با پیروزی کامل به انجام برسد. امام خمینی در پاسخ به نامه رئیس‌جمهور در ۱۳۵۹/۱۰/۱۵ فرمودند: «امیدوارم خبر پیروزی نهایی را به خواست خداوند تعالی به‌زودی دریافت دارم.» روز اول عملیات نصر، روز شادی و نشاط و خوشحالی برای همه رزمندگان بود اما از روز دوم، ضد حمله‌های سنگین ارتش عراق آغاز شد.

اِشکال اصلی در عملیات نصر این بود که رزمندگان لشکر ۱۶ زرهی نمی‌دانستند کجا باید متوقف شوند و خاکریز بزنند و خط دفاعی تشکیل بدهند. به‌هرحال ارتش عراق که یک تیپ احتیاط زرهی را به همراه تانک برها در جُفیر مستقر کرده بود، با استفاده از تیپ ۱۰ زرهی گارد جمهوری و با همکاری تیپ ۴۳ زرهی از لشکر ۶، حملات خود را از ساعت سه و نیم بعدازظهر آغاز کرد.

تیپ ۱۰ زرهی مجهز به تانک‌های T ۷۲ ساخت شوروی بود که از نظر سرعت گلوله گذاری و نواخت تیر نسبت به تانک‌های ایرانی برتری داشتند. با پشتیبانی نیروی هوایی ارتش عراق و نیز به‌کارگیری موشک‌های ضدتانک مالیوتکا، موفقیت‌های قوای خودی ادامه نیافت و لشکر ۱۶ با برجای گذاشتن حدود ۱۳۰ تانک و نفربر از جمله ۸۷ تانک چیفتن به مواضع اولیه خود در شمال رودخانه کرخه بازگشت.

تعدادی از نیروهای سپاه و بسیج که در قالب سه گردان سازماندهی‌شده بودند نیز در این عملیات که در جنوب هویزه انجام شد، به همراه لشکر ۱۶ زرهی قزوین شرکت کردند. هر گردان بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ رزمنده در اختیار داشت. فرمانده یکی از این گردان هابر عهده حسین علم الهدی بود. فرماندهی گردانی از سپاه که در محور طراح و کرخه کور و در کنار تیپ ۳ لشکر ۱۶ دست به انجام عملیات زد، بر عهده علی هاشمی بود.

عدم برنامه‌ریزی درست برای رزمندگان سپاه و نیز ناهماهنگی در عقب‌نشینی نیروها درحالی‌که بیش از ۱۵۰۰ متر جلوتر از نیروهای ارتش مشغول نبرد با قوای ارتش عراق بودند و نیز بی‌تجربگی و همچنین تهاجم قوای دشمن، موجب وارد آمدن تلفات سنگین به نیروهای خودی شد.

در این عملیات تعداد ۱۶۰ نفر از رزمندگان ازجمله تعدادی از دانشجویان پیرو خط امام و نیز حسین علم الهدی، محمدحسین قدوسی و حسین خوشنویسان؛ فرمانده رزمندگان مهندسی رزمی جهاد، مستقر در سوسنگرد به شهادت رسیدند و بیش از ۴۰۰ نفر هم زخمی شدند.

بدین ترتیب روز دوم عملیات نصر، روز غم و اندوه و افسوس برای رزمندگان گردید. در روز ۱۶ دی‌ماه، گردان ۲۸۳ سوار زرهی هم طبق دستور و بدون اطلاع دادن به رزمندگان سپاه پاسداران، عقب‌نشینی کرد و پل نصب‌شده بر روی رودخانه کارون را نیز جمع‌آوری کرد. این اقدام موجب شد تا رزمندگان سپاه در وضعیت نامناسبی قرار گیرند.

درمجموع می‌توان گفت که عملیات نصر در ابتدا یک عملیات آفندی زرهی موفق بود که به علت طرح‌ریزی مبتنی بر داده‌های غیرواقعی و نیز عدم تعادل در توازن رزمی با قوای دشمن، در مواجهه با پاتک زرهی ارتش عراق، ناکام شد. این عملیات تجربیات و درس‌های خوبی هم برای رزمندگان در پی داشت. از جمله اینکه مشخص شد به‌کارگیری واحدهای زرهی-مکانیزه بدون همراهی تعداد کافی نیروهای پیاده در منطقه مسطح دشت، قرین موفقیت نخواهد بود.

درس دیگر این بود که در این عملیات برای اولین بار رزمندگان ایرانی موفق شدند تا در عمق مواضع نیروهای عراقی پیش رفته و استحکامات و انواع سنگرها و عقبه آن‌ها را ببینند. از همین هنگام بود که نیروهای مهندسی جنگ جهاد سازندگی توانستند شیوه احداث سنگرهای انفرادی، سنگرهای اجتماعی و خاکریزهای نعل اسبی و احداث مواضع تانک را از دشمن بیاموزند.

منبع:

علایی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد اول)، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، تهران، چاپ دوم ۱۴۰۱، صفحات ۳۲۸، ۳۲۹، ۳۳۰، ۳۳۱

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: دانشجو هویزه عملیات نصر جنگ تحمیلی دفاع مقدس علم الهدی شهدا دفاع مقدس جشنواره فیلم فجر 1402 جشنواره های فجر 1402 باستان شناسي رزمندگان سپاه پادگان حمید عملیات نصر ارتش عراق لشکر ۱۶ لشکر ۹۲ دی ماه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۷۱۱۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گسترش حلقه آتش؛ واکاوی راهبرد جدید مقاومت علیه رژیم صهیونیستی

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: درحال حاضر، اعضای شبکه محور مقاومت براساس راهبرد «وحدت میدان‌ها» مرحله جدیدی از اقدامات آفندی و تنگ‌تر کردن حلقه آتش علیه اقتصاد اسرائیل را در دستور کار خود قرار داده اند. نکته کلیدی در جریان این مرحله از عملیات مشترک گروه‌های مقاومت علیه منافع رژیم صهیونیستی در داخل و خارج از سرزمین‌های اشغالی اضافه شدن مقاومت اسلامی عراق و گروه سرایا الاشتر بحرین به «حلقه دوم» است.

به عبارت دیگر از این پس این گروه‌ها به صورت مستقیم منافع صهیونیست‌ها را در عمق خاک فلسطین اشغالی و محیط پیرامونی آن هدف قرار می‌دهند. دولت نجات ملی یمن نیز رسماً با انتشار بیانیه‌ای از آغاز مرحله چهارم عملیات حمایت از مقاومت فلسطین خبر داد. برهمین اساس در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به واکاوی راهبرد جدید اعضای مقاومت علیه اسرائیل و تأثیر آن بر مذاکرات دوحه- قاهره بپردازیم.

با آغاز دور جدید اقدامات بازدارنده محور مقاومت برای حمایت از گروه‌های فلسطینی مستقر در نوار غزه، دو عملیات پهپادی گروه بحرینی سرایا الاشتر به اهدافی در بندر ایالات بزرگ‌ترین شگفتانه برای سیستم امنیتی- نظامی اسرائیل بود. این گروه که پس از خیزش مردم بحرین علیه آل‌خلیفه اعلام موجودیت کرد، در سال ۲۰۱۴ در لیست گروه‌های تروریستی کشورهایی مانند آمریکا و کانادا قرار گرفت.

براساس اخبار منتشر شده در رسانه‌های عربی ظاهراً رهبری این گروه بر عهده احمد یوسف سرحان و جاسم احمد عبدالله است. با آنکه این گروه بحرینی (احتمالاً) از خاک عراق یا سوریه اهداف از پیش تعیین شده را در عمق سرزمین‌های اشغالی هدف قرار می‌دهد اما ورود آن به تحولات میدانی پیام روشنی برای تل‌آویو و متحدان آن در شورای همکاری خلیج فارس دارد. با تشدید اقدامات مقاومت یمن علیه جنوب سرزمین‌های اشغالی، عملاً بندر ایلات از چرخه صادرات- واردات اسرائیل خارج شده است. پس از این رخداد مهم صهیونیست‌ها با همکاری بحرین، امارات، پادشاهی سعودی و اردن تصمیم گرفتند تا کریدور زمینی برای تأمین نیازهای خود از قاره آسیا ایجاد کنند. در چنین شرایطی برخی تحلیلگران معتقدند گروه سرایا الاشتر می‌تواند نقش کلیدی در به بن‌بست رسیدن این طرح ایفا کند.

با تشدید حملات هدفمند مقاومت اسلامی عراق علیه مراکز نظامی- اطلاعاتی رژیم صهیونیستی، نیروی هوایی ارتش اسرائیل در بیستم آوریل به مقر فرماندهی حشد شعبی و تیپ ۲۷ ارتش عراق حمله کرد. در همان روز مقاومت عراق هدفی حیاتی را در جولان اشغالی مورد حمله داده بود. دوم مه مجاهدان عراقی مواضع دشمن اسرائیلی در منطقه بحر المیت درهم کوبیدند. شاید مهم‌ترین عملیات و نقطه عطف حملات مقاومت اسلامی عراق علیه رژیم صهیونیستی حمله به مرکز اطلاعاتی «گلیلوات» وابسته به سرویس موساد بوده باشد.

هدف قرار گرفتن این مرکز علاوه بر نشان دادن اشراف اطلاعاتی بالا مقاومت نسبت به مراکز حساس صهیونیست‌ها، نشان دهنده ورود مقاومت عراق به حلقه دوم حمایت از گروه‌های فلسطینی در جنگ غزه است. روز شنبه چهارم مه مقاومت عراق با انتشار بیانیه رسمی از بمباران بندر حیفا با موشک کروز الارقب خبر داد. هم‌اکنون نام مناطقی همچون تل‌آویو، حیفا، ایلات و بلندی‌های جولان در بانک اهداف مقاومت عراق دیده می‌شود و این احتمال وجود دارد که با آغاز حمله گسترده ارتش اسرائیل به رفح دامنه حملات گروه‌های مقاومت عراقی نیز گسترش پیدا کرده و به مراکز حیاتی رژیم صهیونیستی کشیده شود.

به گزارش شبکه المسیره یحیی سریع سخنگوی نیروهای مسلح یمن اخیراً با قرائت بیانیه رسمی، از آغاز مرحله چهارم ارتش در محدوده دریای مدیترانه و هر مکانی که در تیررس موشک‌ها- پهپادهای یمنی باشد، خبر داد. این مرحله شامل دو بخش خواهد بود. نخست؛ تمام کشتی‌هایی که بر خلاف هشدارهای مقاومت در بنادر رژیم صهیونیستی پهلو می‌گیرند، مورد هدف قرار خواهند گرفت. بخش دوم این عملیات با ورود زمینی ارتش اسرائیل به رفح آغاز خواهد شد. به گفته یحیی سریع در این مرحله تمام کشتی‌های مرتبط به شرکت‌های نقض کننده تحریم مقاومت علیه اسرائیل مورد شناسایی قرار گرفته و تردد آنها در محدوده عملیات انصارالله ممنوع اعلام خواهد شد.

پس از قرائت این بیانیه در فضای عمومی برخی کاربران فضای مجازی و تحلیلگران از احتمال تجهیز جنبش انصارالله به موشک‌های هایپرسونیک سطح به سطح خبر دادند. به گزارش الجزیره در مرحله چهارم، مقاومت یمن می‌تواند از پهپادهای وعید با برد ۲۵۰۰ کیلومتر و موشک‌های بالستیک برای هدف قراردادن منافع راهبردی و اقتصادی رژیم صهیونیستی بهره ببرد.

همزمان با پیشرفت تحولات میدانی در منطقه شامات، تحرکات دیپلماتیک برای برقراری آتش‌بس و تبادل اسرا ادامه دارد. در یک هفته اخیر علاوه بر آنتونی بلینکن و برت مک گورک؛ ویلیام برنز رئیس سازمان سیا نیز برای نظارت و احیاناً چانه‌زنی بر سر برقراری آتش‌بس میان جنبش حماس و رژیم صهیونیستی راهی قاهره شده است.

به گزارش رویترز وزیر خارجه آمریکا از همتای قطری خود خواسته است که در صورت عدم پذیرش پیشنهاد آتش‌بس از سوی جنبش حماس، این کشور عربی از نقش «میانجی» خارج شده و دفتر این گروه مقاومت در دوحه بسته شود. به گزارش منابع عبری پیش‌نویس ارائه شده به جنبش حماس شامل طرحی ۳ مرحله‌ای است که براساس آن طی بازه زمانی ۱۲۴ روزه بیش از هزار اسیر فلسطینی، به ویژه ۶۰ الی ۱۰۰ اسیر محکوم به حبس ابد آزاد خواهند شد. تا پایان مرحله سوم ارتش اسرائیل کاملاً از باریکه غزه خارج و فرآیند آزادسازی و تبادل اسرا تکمیل خواهد شد. مهم‌ترین نکته این پیشنهاد عدم اشاره به سه موضوع کلیدی اعلام پایان جنگ با تضمین خارجی، آینده اداره غزه و آغاز فرآیند بازسازی این باریکه است.

کد خبر 6097376